maandag 28 januari 2013

Knobbelzwanen en wilde zwanen

Is het gedaan met de winter? Vandaag is de dooi ingevallen en was het 7 graden boven nul! Ja, dan krijg ik de kriebels! Ik ga erop uit! Natuurlijk ga ik op de gezonde toer en pak de fiets. Altijd praktischer dan met de auto.

Onderweg kwam ik wilde eenden, waterhoentjes, kraaien, eksters en blauwe reigers tegen. Uiteraard heb ik van deze gevederde vrienden foto’s gemaakt. Maar toen ik nabij Echten langs de Hoogeveense vaart fietste zag ik aan de overkant in een weiland een groepje zwanen foerageren. Gelukkig was er een viaduct en maakte hier dankbaar gebruik van om aan de overkant te komen. Twee groepen van totaal 34 witte zwanen bevonden zich in die weiland.

Al gauw zag ik dat één groep alleen bestond uit knobbelzwanen. In de tweede groep knobbelzwanen bevonden zich ook 2 wilde zwanen met hun opvallende gele snavel.

De knobbelzwaan (Cygnus olor) is een vertrouwde verschijning in plantsoenen en op meren. Hij leeft voornamelijk van waterplanten waar hij met zijn lange hals naar grondelt, maar hij eet ook gras.

Deze vogels kunnen een spanwijdte van 2,30 meter bereiken en zijn daarmee de grootste watervogels. Zelf zijn ze 145 – 160 cm groot. Met hun lange nek kunnen ze ver onder water reiken. Ze kunnen tot 10 - 13 kg wegen. Daarmee behoren ze ook tot de zwaarst vliegende dieren. Ze zijn even groot als de wilde zwaan, maar groter dan de kleine zwaan. Ze zijn wit en ze hebben een oranjerode snavel. Hun kop en hals hebben een gele schijn.

De ongevederde huid aan de snavelwortel en om het oog, onder de voorhoofdsknobbel, zijn zwart. Die voorhoofdsknobbel is bij mannetjes heel opvallend. Ook hun poten zijn zwart. Hun ruglijn is sterk gebogen. Ze houden hun hals altijd in een sierlijke S-vorm. Die hals heeft het grootste aantal halswervels van alle vogels (26). Ze houden hun kop altijd iets omlaag gebogen. Hun snavel is relatief breed. Mannetje en vrouwtje zijn volledig gelijk, alleen hebben de mannetjes in de lente een veel meer gezwollen knobbel en hun snavel is dan ook veel roder. Mannetjes hebben ook een zwaardere nek.

De wilde zwaan (Cygnus cygnus) is een ongeveer 1,5 meter grote, witte zwaan die voorkomt in het noorden van Europa en Azië. De soort is verwant aan de trompetzwaan, die voorkomt in het noorden van Amerika. Het onderscheid met de even grote en ook in Noordwest-Europa voorkomende knobbelzwaan is dat de wilde zwaan een zwarte snavel heeft met een grote gele vlek aan de basis. Hieronder zien we 2 wilde zwanen tussen een groepje knobbelzwanen.

De bovenkant van de snavel verloopt recht, zonder de knobbel die zowel de mannetjes als de vrouwtjes van de knobbelzwaan hebben. Wilde zwanen zijn schuwer dan de knobbelzwaan, en geven de voorkeur aan een rustige nestelgelegenheid. Ze zijn luidruchtig, zowel tijdens het vliegen als bij de verdediging van hun territorium.