Knikkers

Vandaag toch maar even het bos in! Volgens buienradar zou het droog blijven vanmiddag. Ik doe het bos even aan bij recreatiepark Westerbergen  nabij Echten. Maar daar aangekomen zat er bijna geen blad meer aan de bomen, was er geen paddenstoel meer te bekennen, hoorde je de vogeltjes niet fluiten en was er geen tor of vlinder meer te zien. Maar al struinend met mijn groene laarzen over en door het  tapijt van bladeren genoot ik toch van de natuur. Maar ik moest toch wat vinden om mijn macrolens te kunnen voorzien van digitaal voedsel. Gelukkig, al gauw zag ik een aantal "knikkers" tussen het gebladerte liggen. De meeste zaten op eikenblad en enkele los op de grond.

Natuurlijk waren dit geen knikkers maar galappels. Een week geleden vond ik ook al een klein "snoepje" op een eikenblad (zie deze blog). Vandaag trof ik toch flinke knikkers aan.

Een gal of galappel is een woekering van een plant, ontstaan door een parasiet, meestal een insect (een galwesp, galmug of galmijt) die haar eieren in de plant legt. De gal, waarvan de vorm specifiek is voor een bepaalde parasiet, dient als behuizing en voedsel voor de larve. Talloze soorten insecten zijn in staat om het ontstaan van een gal op een plant te bevorderen. 

 

Daarnaast zijn er ook veel insecten die specifiek op de in de gal groeiende larven parasiteren door hun ei in de larve binnen in de gal te leggen. Wie een gal bewaart om te kijken wat eruit komt kan er dus niet zeker van zijn dat het tevoorschijn komende insect ook de veroorzaker van de gal was!

Uit de galappels van eikenbladeren werd in het verleden inkt gemaakt door toevoeging van ijzersulfaat. Deze techniek was al bekend in de Romeinse tijd. De galappels bevatten veel looizuur dat een verbinding maakt met ijzersulfaat. Deze verbinding is in het begin kleurloos, maar wordt zwart door blootstelling aan de lucht (oxidatie tot ijzersulfaat). In oude inkten werd daarom een extra kleurstof toegevoegd, een extract van blauwhout, zodat tijdens het schrijven de letters ook leesbaar waren. Deze kleurstof is niet lichtecht en verdwijnt dan ook op den duur.

De gallusinkt is zuur en tast op termijn het papier aan. Dit verschijnsel wordt inktvraat genoemd, die vooral ernstig is als er dik met inkt geschreven is. Bovendien verkleurt de inkt na verloop van eeuwen naar bruin.